انتقال ادارات دولتی از آتش‌بیگ به سراسکند
مطلب زیر از صفحه 452 کتاب هشترود و دانشوران، نوشته اندیشمند گرامی، آقای احد علامی استخراج شده است.
هشترود با توجه به منابع سرشار طبیعی و سوابق تاریخی‌اش که محال و منطقه‌ای به نام و مطرح در آذربایجان و وقایع تاریخ بوده و از گذشته‌های دور، نقش سیاسی در رویدادها داشته و سراسکند مرکز آن تا دوره قبل از انقلاب مشروطه و تصویب قانون تشکیل ایالات و ولایات در سال 1324 هجری قمری برابر با 1285 خورشیدی که آذربایجان یکی از چهار ایالت بزرگ ایران شناخته می‌شد و در حد یک دولت فدرالی و مستقل از دارالخلافه تهران تحت امر ولیعهدهای قاجار و پیشکاران آن‌ها با مرکزیت دارالسلطنه تبریز و در قالب نظام اداری ایران اداره می‌شد، بزرگ‌تر از یک دهکده نبود و جزو بلوکات ولایت تبریز بوده که با تصویب قانون جدید تقسیمات کشوری در سال 1316 شمسی سراسکان‌رود (سراسکند) به عنوان بخش تابعه مراغه در تابعیت استان چهارم به مرکزیت رضائیه (ارومیه) درآمد و ادارات دولتی از آتش‌بیگ یا آتش‌بغ به سراسکند انتقال یافت و در سال 1326 سراسکند از شهرستان مراغه منتزع و مجدداً ضمیمه‌ی شهرستان تبریز شد.
مرحوم علی‌اکبر دهخدا در لغت‌نامه‌ی بزرگ خود (ج 2/ ص 38) آتش‌بیگ را مرکز بلوک هشترود و قوری‌چای خوانده است و قوری‌چای را یکی از دهستان‌های دوگانه بخش قره‌آغاج شهرستان مراغه ذکر کرده است.
آتش‌بیگ دارای قدمت بوده و بنای تاریخی کاخ فتحعلی‌خان در عهد محمدشاه قاجار (1250-1294 ه. ق.) را در خود جای داده است و آثار به دست آمده در اطراف این آبادی، نظیر سنگ قبرها، ظروف سفالین و ... نشانگر آن است که این آبادی در ادوار مختلف تاریخی، مسکون بوده و تمدن‌های اشکانی، ساسانی و بعد از اسلام را به خود دیده و محل مدنیت بوده است. براساس متن تلگرافی که به شماره 422 مورخ 12/8/1316 در خصوص توابع استان آذربایجان شرقی از تهران به تبریز مخابره شده است، شهرستان تبریز در یک تقسیم‌بندی کلی، مرکب از 10 بخش بوده که آتش‌بیگ یکی از این بخش‌های ده‌گانه بوده و دهستان‌های هشترود، قوری‌چای، کرم‌خوان و قوچ‌کانلو به مرکزیت آتش‌بیگ تعیین شده بود (این بخش‌ها عبارت بودند از: جلفا، مرند، حاج آقا (بستان‌آباد)، آذرشهر، شبستر، اهر، خداآفرین، سراب، میانه، آتش‌بیگ (هشترود).
نویسنده مطلب (عزیز دهپور) خود بارها از زبان افراد مسن آتش‌بیگی شنیده است که آتش‌بیگ حاکم‌نشین هشترود بوده و چند صد پارچه آبادی تا نزدیکی‌های میانه، بستان‌آباد و ... تحت حاکمیت آن قرار داشته و به حاکمان مستقر در آتش‌بیگ (فتحعلی‌خان، محمد کریم‌خان و ...) مالیات پرداخت می‌کرده‌ا‌ند. ظاهراً تا سال 1316 ادارات دولتی در آتش‌بیگ مستقر بوده و در این سال با اِعمال نفوذ به سراسکند جا به جا شده و آنگونه که بزرگان یاد می‌کنند اسناد و پرونده‌ها و اموال این ادارات توسط یک مأمور دولتی به نام احمدی بار چهل شتر شده و به سراسکند منتقل گردیده است.
عزیز دهپور آتش‌بک
معرفی یک اثر ارزشمند
به اطلاع میرساندکه کتاب وزین «هشترود و دانشوران» که حاصل بیش از 10 سال تلاش مستمر و تحقیقات طاقت‌فرسای محقق برجسته جناب آقای احد علامی می‌باشد منتشر گردیده است.
با تقدیر و تشکر از همت عالی جناب آقای علامی.
